Cây cà phê việt nam được gắn liền với thời kỳ Pháp thuộc. Năm 1875, thực dân Pháp mang giống cà phê Arabica từ Bourbon đến trồng thử nghiệm ở các tỉnh phía Bắc và miền Trung. Tuy nhiên, do điều kiện thổ nhưỡng không phù hợp, năng suất cà phê Arabica tại đây rất thấp.
Vì vậy, họ tiếp tục thử nghiệm trồng cà phê ở nhiều nơi khác, đặc biệt là ở miền Nam và Tây Nguyên. Các đồn điền cà phê quy mô lớn được thành lập, đồng thời 2 giống cà phê Robusta và Mitcharichia cũng được đưa vào trồng thử nghiệm. Nhờ điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng lý tưởng, cà phê nhanh chóng phát triển mạnh mẽ, trở thành cây công nghiệp chủ lực của Việt Nam, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế đất nước. Từ những đồn điền cà phê đầu tiên ở Kẻ Sở năm 1888, ngành cà phê Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc.
Tính đến năm 2024 diện tích trồng cà phê ở Việt Nam ước tính khoảng 716.600 – 730.000 ha, với phần lớn là diện tích thu hoạch, đạt khoảng 660.000 – 675.000 ha. Vùng Tây Nguyên vẫn là trọng điểm sản xuất, chiếm phần lớn diện tích cà phê cả nước. Chiếm khoảng 92% diện tích toàn quốc. Trong đó có 8% là cây chưa cho thu hoạch.
Đắk Lắk là một trong những địa phương có diện tích và sản lượng đứng đầu cả nước, chiếm khoảng 40% diện tích cả nước. Hạt cà phê là sản phẩm nông nghiệp chủ lực trong cơ cấu nền kinh tế tỉnh, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản phẩm xã hội cũng như kim ngạch xuất khẩu hằng năm của tỉnh, là nguồn thu nhập của đại đa số người dân trên địa bàn tỉnh.
Trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và tình trạng sâu bệnh hai ngày càng gia tăng làm cho sản lượng cà phê ngày càng sụt giảm nghiêm trọng. Tỉnh Đắk Lắk đã và đang thúc đẩy các giải pháp phát triển bền vững ngành hàng nông nghiệp chủ lực này.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk lăk niên vụ cà-phê 2023-2024 giá cà-phê tăng đột biến và hiện nay đang duy trì ở mức cao, ngày 28/11 đạt 128.000 đồng/kg cà-phê nhân. Giá cà-phê tăng đột biến do sản lượng cà phê giảm trầm trọng vì nắng hạn kéo dài và sâu bệnh hại lan rộng và một phần là diện tích cà phê già cỗi, diện tích xen canh với các loại cây công nghiệp, cây ăn quả khác ngày một tăng
Chi cục trồng trọt và bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk cho biết đến niên vụ 2023-2024, diện tích cà-phê toàn tỉnh đạt 212.106 ha, giảm 809 ha so với niên vụ trước, trong đó diện tích cho thu hoạch 200.441 ha, giảm 400 ha so với niên trước, năng suất bình quân đạt 26,72 tạ/ha, tổng sản lượng đạt 535.672 tấn, giảm 23.057 tấn so với niên vụ trước.
Để không làm đứt gãy nguồn nguyên liệu để xuất khẩu và mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước EU ( giải quyết sắc lệnh nghiêm cấm nhập khẩu cà-phê có liên quan đến nạn chặt phá rừng và siết chặt quy định dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đối với cà-phê) tỉnh Đắk Lắk đã và đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ nông dân phát triển bền vững ngành hàng cà-phê. Trong đó, nổi bật là triển khai Chương trình tái canh cà-phê giai đoạn 2021-2025 với tổng diện tích 24.441,78ha, bình quân hằng năm sẽ tái canh khoảng 4.800ha.
Đồng thời Để phục vụ Chương trình tái canh vườn cà-phê hiệu quả, Viện Khoa học kỹ thuật Nông-lâm nghiệp Tây Nguyên đã nghiên cứu, lai tạo, tuyển chọn các dòng cà-phê vối như TR4, TR9, TR11… cho tùy vùng đất phù hợp. Đây là những dòng cà-phê mới đạt năng suất cao từ 4,2-7 tấn cà-phê nhân/ha, chất lượng tốt, có cỡ hạt lớn đạt loại 1 trên 65%, kháng cao với bệnh gỉ sắt, tăng khả năng cạnh tranh mặt hàng xuất khẩu cà-phê trên thị trường thế giới, trong đó có 23dòng cà-phê vối chín muộn gồm: TR9, TR11, TR14 nhằm chuyển dần thời gian thu hoạch cà-phê vào đúng mùa khô không những thuận lợi trong việc thu hoạch, bảo đảm chất lượng cà-phê không bị hư hỏng do mưa trong quá trình phơi sấy mà còn giảm được lượng nước tưới cho cây cà-phê trong mùa khô.ái
Là ngành hàng nông sản chủ lực nên kim ngạch xuất khẩu cà-phê luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số kim ngạch xuất khẩu của tỉnh Đắk Lắk. Cụ thể, trong niên vụ cà-phê 2023-2024, tỉnh Đắk Lắk xuất khẩu được 264.404 tấn cà-phê, chiếm tỷ trọng 17,9% so với cả nước; kim ngạch xuất khẩu đạt 915,795 triệu USD, tăng 168,238 triệu USD so với niên vụ trước, chiếm tỷ trọng 16,9% so với cả nước.
Vì vậy, các địa phương cần tiếp tục thực hiện có hiệu quả chương trình tái canh cà-phê giai đoạn 2021-2025, bảo đảm 100% diện tích tái canh được sử dụng giống tốt và áp dụng đúng quy trình tái canh đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành; tiếp tục triển khai có hiệu quả các giải pháp thích ứng với Quy định không gây mất rừng và suy thoái rừng của Liên minh châu Âu trên địa bàn tỉnh